Czym są antyoksydanty? Wyjaśniamy!

Powszechnie wiadomo, że organizm do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje regularnego dostarczania odpowiednich składników odżywczych. Poza witaminami i minerałami musi być też zaopatrywany w różne inne substancje. Należą do nich m.in. przeciwutleniacze, które odgrywają ważną rolę w wielu procesach zachodzących w ciele człowieka. Poza tym, że neutralizują reaktywne formy tlenu, chronią komórki i tkanki przed szkodliwym wpływem wolnych rodników. Na czym dokładnie polega ich działanie antyoksydacyjne? Gdzie występują przeciwutleniacze w żywności? Sprawdź nasze mini kompendium wiedzy!

Wolne rodniki i stres oksydacyjny – co to znaczy?

Niewielka ilość reaktywnych form tlenu i azotu w organizmie człowieka nie jest szkodliwa. Zbyt duża ilość wolnych rodników może być jednak przyczyną przewlekłych stanów zapalnych, szybszego starzenia, a także wielu schorzeń takich jak nowotwory, miażdżyca, udar mózgu czy choroba Alzheimera. Szkodliwe działanie tych związków jest spowodowane stresem oksydacyjnym, który może pojawiać się wielu różnych sytuacjach. Warto zaznaczyć, że wolne rodniki powstają nie tylko na skutek procesów metabolicznych. Na ich rozwój mają też wpływ czynniki zewnętrzne takie jak zanieczyszczenia powietrza, palenie tytoniu, promieniowanie jonizujące i nadfioletowe. Jeśli substancje te nie zostaną w porę zneutralizowane przez antyoksydant, wówczas mogą być przyczyną wielu problemów zdrowotnych.

Jaką rolę odgrywają antyoksydanty?

Substancje neutralizujące reaktywne formy tlenu odgrywają istotną rolę w walce z wolnymi rodnikami. Utrzymanie równowagi między układem antyoksydacyjnym a ich odpowiednią ilością ma niezwykle ważne znaczenie dla zachowania zdrowia. Przeciwutleniacze odpowiadają przede wszystkim za:

• przeciwdziałanie powstawaniu wolnych rodników,
• hamowanie reakcji łańcuchowych grożących pojawieniem się nowych oksydantów,
• naprawianie szkód wywołanych przez wolne rodniki,
• stymulowanie endogennych systemów przeciwutleniających komórek.

W skrócie, związki wykazujące działanie antyoksydacyjne eliminują skutki stresu oksydacyjnego, który przy długotrwałym utrzymywaniu się prowadzi do trwałych uszkodzeń w obrębie DNA i upośledzenia funkcjonowania organizmu.

Jakie są rodzaje antyoksydantów?

Pod względem pochodzenia substancje stanowiące ochronę przed wolnymi rodnikami można podzielić na egzogenne (pozyskiwane z pożywienia) oraz endogenne (produkowane przez organizm). Istnieją też klasyfikacje wyodrębniające antyoksydanty hydrofilowe, czyli takie, które rozpuszczają się w wodzie, a także hydrofobowe, które występują głównie w lipidach błon komórkowych. W celu zachowania dobrego zdrowia i samopoczucia należy dostarczać organizmowi szczególnie jedzenie zawierające związki o działaniu antyoksydacyjnym. Przeciwutleniacze są obecne głównie w naturalnej i nieprzetworzonej żywności, która powinna stanowić podstawę codziennej diety.

Gdzie występują przeciwutleniacze?

Według skali ORAC określającej zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu najwięcej antyoksydantów występuje w warzywach (czosnek, cebula, szparagi, fasola, marchew, papryka, natka pietruszki) oraz owocach (jagody, czarne porzeczki, kiwi, żurawina, aronia, truskawki, maliny). Cenne substancje wykazujące działanie antyoksydacyjne występują też w herbatach, kawach, miodzie oraz w niektórych przyprawach takich jak imbir, kardamon, goździki, kurkumina, kozieradka, anyż, kolendra oraz tymianek.

Jakie są najsilniejsze antyoksydanty?

Jednym z najbardziej znanych przeciwutleniaczy jest witamina C, która powinna być regularnie dostarczana do organizmu wraz z pożywieniem. Jej zapotrzebowanie zależy od wielu różnych czynników takich jak wiek, stan zdrowia, prowadzony tryb życia. Do substancji mających działanie antyoksydacyjne zalicza się też witaminę K2 MK7 – jest powszechnym składnikiem wielu suplementów diety.

Inny ważny antyoksydant stanowi astaksantyna, która należy do ksantofili naturalnie występujących w przyrodzie. Głównym źródłem tego związku o charakterystycznej czerwonobrunatnej barwie w diecie ludzi są ryby oraz owoce morza. Niedostateczna ilość pokarmów sprawia, że wiele osób stosuje ją w postaci suplementów. Do przeciwutleniaczy zalicza się także aktywną formę koenzymu Q10 znaną jako ubichinol, resweratrol, beta-karoten, melatonina oraz luteina.

Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy na naszego bloga!

Powszechnie wiadomo, że każdy żywy organizm potrzebuje do życia tlenu. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że jego nadmiar może okazać się szkodliwy. Dlatego tak ważną rolę w diecie odgrywają przeciwutleniacze obecne w naturalnej i nieprzetworzonej żywności. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat dbania o zdrowie? Wiele cennych informacji znajdziesz w rozbudowanej bazie wiedzy przygotowanej przez Forever Strong. Zapraszamy!